MÙI RƠM RẠ – Câu chuyện của Ms. Vũ Thị Hằng
—————————————————
Có lẽ, lớn lên từ mảnh đất làng quê, đi ra từ những chân rơm gốc rạ, tôi đã quen những sân rơm vàng sau mỗi vụ gặt, những lùm rạ nhấp nhô dựng dọc ở cánh đồng. Một chiều đầy nắng và gió, không khó để bắt gặp rơm rạ trải khắp mọi miền quê sau mùa gặt.
Vào vụ mùa, rơm phơi kín sân kho hợp tác, dọc đường làng vào đến tận các ngõ ngách, bờ ao. Màu vàng óng trải khắp nơi và mùi thơm rất riêng. Khi mới gặt về, lúa còn tươi, thân rơm vẫn còn xanh, lúc đó mùi thơm tỏa ra thật dễ chịu. Một mùi thơm đặc trưng của cây lúa. Thứ được coi là xác cây lúa, càng nắng, gió hanh hao càng vàng óng. Khi rơm đã khô, nhà nào nhà nấy, đánh từng đống rơm cao hơn cả nóc nhà. Từng núi rơm mọc lên khắp mọi nơi. Sau nhà, sau bếp, ngoài đầu ngõ, ngoài góc vườn sau vụ gặt là đầy ắp những cây rơm vàng.
Sau khi thóc lúa đã hong khô, rơm cũng đã xếp yên vào từng đống thì dân quê tôi bắt đầu thu rạ về. Rạ được dựng ngoài cánh đồng nên cũng đã khô phần nào, thân rạ cứng, gốc rạ lâu khô nên cũng mất nhiều thời gian phơi phong hơn nữa.
Tôi nhớ mãi nhà tôi lúc nào cũng có 3 đống rơm rạ lớn. Bố tôi thường là người đánh đống rơm. Rơm đã khô, quê tôi thì gọi là đã nỏ, mẹ tôi sắp thành từng bó nhỏ. Bố dùng cái nạng tre, xúc rơm hất lên đống. Đống rơm cứ từ từ đầy dần lên. Cây rơm đã cao quá đầu người, Tôi thường được bố cho trèo lên đống, rải rơm và dẫm đều xung quanh cho chặt chẽ lại. Tôi rất thích việc này dù là rơm rất rặm và ngứa. Nhiều lần tôi trượt chân, kéo theo cả mảng rơm, lăn xuống đất. Bố lại đủn đít lên, cảm giác ấy đến giờ tôi vẫn nhớ mãi. Có lúc cố tình để cho bố hất rơm trùm kín đầu rồi lại nhảy trên đống rơm mà nô nghịch …
Ngày trước chưa có bếp ga bếp điện thì thì rơm rạ là nguyên liệu đun chủ yếu. Quanh năm suốt tháng rơm rạ là đồ nấu chính thức ăn. Suốt mấy tháng mùa đông, rơm là nguồn thức ăn dự trữ cho trâu, bò. Có nhà buộc trâu bên cây rơm để nhai tóp tép suốt ngày. Cây rơm gầy mòn dần. Lớp rơm ngoài, chịu nhiều mưa nắng, màu sậm lại như làn da của mẹ. Bên trong, rơm vẫn vàng óng, thơm phức. Mấy tháng sau, rơm bắt đầu vãn, đến lúc chỉ còn cây cột và cái chóp nón chơ vơ trên nền đất. Rơm giống như mẹ tôi, gầy mòn, trải qua bao sương gió, mưa, rét của những ngày đông dài.
Dẫu đường đời có đưa ta đi xa muôn lối với một nền văn minh lộng lẫy vượt xa lũy tre làng. Nhưng rơm rạ vẫn là nơi chan chứa những niềm tin và khát vọng, bố mẹ làm nông chỉ mong chờ thóc lúa đầy kho để còn nuôi cho những đứa con ăn học. Những người dân quê lam lũ luôn mong cho mưa thuận gió hoà, mùa màng bội thu để gieo mầm cho những ước vọng. Vì thế mà bố mẹ luôn trân trọng mọi thứ, dẫu chỉ là cọng rơm nhỏ nhoi. Ở một miền xa nào đó, nơi tôi tới chắc chắn rơm rạ sẽ không thể nào thiếu, nó là một phần của tình người, của hồn quê, đất nước.