Trong tiết trời se lạnh đầu xuân, cắn miếng chè lam dẻo thơm, bùi béo của lạc, cay the the của gừng, ngọt dịu của mật mía và nhâm nhi cùng trà nóng luôn là lựa chọn của nhiều gia đình trong khoảnh khắc quây quần bên gia đình dịp đầu xuân năm mới.

Chè lam vốn là món ăn dân dã, có ở nhiều vùng miền được mọi người yêu thích bởi hương vị mộc mạc, dân dã. Bánh được làm từ các nguyên liệu như nếp cái hoa vàng, mạnh nha, gừng, lạc, vừng và mật mía.

Tôi nhớ khi còn nhỏ, cứ vào khoảng ngày 25 đến 27 tháng Chạp âm lịch, các bà, các mẹ trong làng lại rục rịch chuẩn bị nguyên liệu nấu chè lam, bao gồm bột gạo nếp, củ lạc, củ gừng, hạt vừng, đường mía. Tất cả đều bắt nguồn từ những sản phẩm nông nghiệp vô cùng gần gũi, thân thuộc với đời sống của bà con nông dân.

Tiếp đó, những “người thợ” lành nghề sẽ biết cân, đong, đo, đếm từng nguyên liệu chuẩn xác. Trên bếp lửa hồng là nồi nước với những lát gừng đã được rửa sạch, gọt vỏ và say nhỏ. Đường, mạch nha cộng thêm một chút muối tinh được cho vào cùng lúc.

Tất cả được đun với lửa vừa, khuấy thật đều tay cho đường tan, hòa với mạch nha và gừng. Sau đó đổ lạc vào khuấy đều. Khi tất cả đã hòa quyện với nhau thành hỗn hợp nước có màu vàng óng gần như keo lại là đến công đoạn quan trọng nhất: rắc bột. Vậy là chè lam cơ bản đã được hoàn thiện xong.

Đã có chè lam thì không thể thiếu ấm nước trà xanh hay trà tàu. Bưng chén trà phảng phất khói mờ và bồng bềnh vài lá trà xanh mềm sâm sẫm, nhấp ngụm trà ngan ngát, cái chan chát đăng đắng làm dịu đi vị ngọt sắc đang còn lưu luyến trên đầu lưỡi. Mộc mạc và dân dã đến vậy nên Chè Lam luôn là nỗi nhớ thẳm sâu trong mỗi người con Việt Nam, dù có đi nơi đâu cái hương vị quê nhà vẫn len lỏi trong tâm trí. Nỗi nhớ ấy có vị ngọt ngào của hạt nếp quê, của giọt mật thơm chắt chiu từ lòng đất, hòa lẫn với hương gừng cay nồng nàn sâu lắng, có hình hài miếng bánh nhỏ xinh, cứ giòn tan khúc khích như tiếng cười thơ trẻ.