CHÈ HOA CAU – XÔI VÒ – Câu chuyện của Mr. Vũ Anh Đông
***********************************************
Ngày trước, mỗi ngày nhà có việc mẹ lại nấu một món chè có bột sắn và đỗ xanh bên trên có rắc một ít xôi đỗ, lớn lên mới biết đó là món quà đặc biệt của người xưa: Chè hoa cau – Xôi vò
Có lần tôi thắc mắc, sao lại gọi là chè hoa cau mà nguyên liệu nấu chè đâu có 1 chút hoa cau nào. Mẹ kẽ xoa đầu tôi nhẹ nhàng giải thích, sau khi nấu xong phần bột sắn trong chè thì thả đỗ xanh đồ chín còn nguyên hạt bở tơi vào nhìn loáng thoáng như hoa cau rụng trong vại nước mưa.
Một bữa ngang qua phố Lý Nam Đế tôi gặp một gánh chè của bà cụ tóc bạc trắng như mây ngồi bán xôi vò chè hoa cau dưới một vòm hoa dâu da thơm mát. Thấy cảnh tượng yên bình, tôi đi xe chầm chậm và dừng lại trước mặt cụ, cụ mời khe khẽ “Mời chú xơi quà” rồi thỏng thả đong bát chè hoa cau từ cái ngồi gang nhỏ. Trời vào đầu hè một bát chè hoa cau xôi vò làm tôi có cảm giác thư thái giữa phố thị ngột ngạt ồn ào.
Nhiều lúc tôi thầy cũng kỳ lạ, đã là xôi thì phải làm từ gạo nếp và phải đặc biệt là phải dính, phải dẻo như xôi gấc, xôi xéo, xôi ngô nhưng xôi vò lại không mang đủ đặc điểm như vậy. Hạt xôi vẫn dẻo thơm, vẫn mềm mại nhưng từng hạt tơi mịn, tách rời nhau ra mà chúng tôi vẫn trêu nhau là hạt xôi cô đơn. Xôi vò cũng có màu vàng như xôi xéo, nhưng không phải vàng đậm của lá nghệ mà là màu vàng nhạt của đỗ đã giã nhuyễn thái nhỏ và trộn đều vào, đó cũng là bí quyết tạo sự tơi xốp cho từng hạt xôi.
Giờ đây đổi mới, người ta có thể nấu xôi vò với hạt sen, cốt dừa, tạo thứ xôi dùng trong mâm cỗ tiệc sang trọng. Nhưng dân dã nhất vẫn là món xôi vò ăn với chè hoa cau. Chén chè trong veo, lác đác trong đó là hạt đỗ vàng trên mặt bát rắc thêm một chút đỗ nữa cho bùi bùi, ăn kèm đĩa xôi vò thơm phưng phức, ngát hương hoa bưởi sao mà ngây ngất. Xôi vò chè hoa cau thường được nấu và thưởng thức trong gia đình, có bán cũng chỉ trong các quán cũ, người xưa nên muốn tìm được hương vị xưa cũ. Món ăn ấy không ăn để lấy no, hương hoa chút đỉnh ấy thôi để nhớ nhung thật nhiều.
Xôi vò – Chè hoa cau mãi là niềm tự hào, sự tinh tế của đặc trưng miền bắc, cũng mang nét văn hóa rất riêng của ẩm thực Tràng An. Hà Nội giờ đây có nhiều món ăn ngon và lạ, nhưng chè hoa cau xôi vò mãi để nhớ về một thức quà bình dị, xưa cũ …