Tranh thủ ngày nghỉ cuối tuần, tôi dọn dẹp lại nhà kho cho mẹ. Trong cái đống “đồ cổ” ấy, bỗng dưng tôi nhặt được chiếc đèn dầu – chiếc đèn đã gắn bó với gia đình, với tuổi thơ tôi từ những ngày gian khó. Thuở đó, khi màn đêm gieo bóng tối bao trùm xuống làng thì nhà nào cũng leo lét những ngọn đèn dầu. Mọi việc về đêm của người quê tôi bấy giờ đều diễn ra dưới ánh đèn dầu ấy. Ngày đó, trong bữa cơm gia đình, ánh đèn dầu in bóng mẹ cặm cụi bới cơm lên vách tường, soi bóng tấm lưng của cha gắp từng đũa thức ăn cho đàn con. Ánh đèn dầu có lúc tí tách, nhảy nhót như hòa theo những câu chuyện, nụ cười ấm áp của cả gia đình, cũng có lúc ánh lửa như chùn xuống thu mình lại như không muốn phản chiếu dòng nước mắt lấp lánh trên gương mặt mẹ, mỗi khi bệnh của ông bà lại trở nặng mà nhà cạn tiền chưa có cách nào xoay kịp. Nhớ lại tuổi thơ khi tôi còn nhỏ, trước khi tôi ngồi vào bàn học, cha lại tỉ mẩn lau từng chiếc bóng đèn cho thật sáng. Thế nhưng, dưới thứ ánh sáng đó nếu vặn đèn cháy lớn lên thì khói mù cả bóng đèn, cay cả mắt; nhưng bỏ bóng chụp đèn ra để đèn sáng hơn thì ngọn đèn lại bị lao chao vì gió. Vậy nên, ngọn đèn dầu vẫn cứ phải co ro trong cái bóng to bằng quả trứng, còn tôi thì cứ phải ngồi căng mắt để tìm từng con chữ. Trời mùa hè nóng bức, dùng chiếc quạt nan phe phẩy cho đỡ chút mồ hôi có khi lại làm tắt mất đèn. Trong cái gọi là “ký ức đèn dầu” vui nhất với cả trẻ con, người lớn có lẽ là khi trong làng nhà ai đó có công việc. Đèn dầu được huy động của cả xóm để nhà có việc thắp lên cho đủ sáng từ bàn để quan khách họ hàng ngồi uống nước, ăn trầu, chỗ nấu cỗ, đun nước, hay cổng ngõ… Lâu lâu mới có được các buổi nhiều ánh sáng như vậy, nên bọn trẻ con thường tụ tập nô đùa, người lớn vừa làm, vừa nói chuyện râm ran. Tình làng nghĩa xóm như ấm áp hơn nhờ những ánh đèn dầu… Bây giờ đã có ánh sáng của đèn điện, nhưng ngọn lửa của đèn dầu một thủa vẫn sẽ mãi thắp sáng trong nỗi nhớ của tôi.