Bao giờ cũng vậy, khi những cơn gió se lạnh đầu tiên tràn về báo hiệu mùa đông sắp tới cũng là lúc gợi cho tôi biết bao nhiêu những ký ức, những kỷ niệm khó mờ phai về một thời ấu thơ nơi quê nhà, những kỷ niệm của thời chăn trâu cùng những làn khói đốt đồng mờ ảo xuất phát từ chỗ chúng tôi đốt lửa, rồi lượn bay lên bầu trời âm u xám xịt.
Tôi nhớ mùa ruộng khô của những ngày xưa ấy, khi cánh đồng vừa đi qua mùa gặt, ruộng trơ ra những gốc rạ cao cỡ gang tay người lớn. Sau khi trữ rơm khô cho trâu bò; người dân quê tôi lại tất tả gom rơm rạ, gié lúa và lúa lép còn sót lại trên đồng, chất lại thành từng đống rồi đốt. Cả một đồng ruộng mênh mông, cứ thế mọc lên không biết bao nhiêu “bếp lửa” bập bùng. Từng đợt khói trắng bay lên từ các cách đồng, cứ thế dần tỏa vào không khí rồi len lỏi khắp ngõ nhà, góc xóm quê tôi, mang theo mùi thơm ngòn ngọt của rơm khô, mùi ngai ngái của lớp bùn khô trên mặt ruộng bị lửa đốt cháy sém…
Từ xa nhìn lại khu cánh đồng làng quê tôi trở nên huyền ảo bởi những làn khói trắng lượn bay lên không trung tựa như những dải lụa mềm mại. Xa xa là lũy tre làng ẩn hiện với những nếp nhà đơn sơ nhưng vô cùng ấm cúng, bởi ở đó có mẹ, có cha, có người thân yêu, xóm giềng tối lửa tắt đèn luôn có nhau, để rồi sau mỗi buổi chiều vui nhộn bằng trò đốt lửa sưởi ấm nơi cánh đồng.
Đôi lúc, tôi để quên mất mình bên chiếc bàn làm việc. Để rồi một ngày bất chợt ngang qua một vùng quê, hít hà chút khói lam chiều, chút khói đốt ruộng còn dang dở. Mùi rạ tươi chưa cháy hết bay xộc vào mũi cay xè một nỗi nhớ nhà.
Ký ức về mùa đốt đồng ngày xưa, không chỉ có khói. Đó còn là những tháng năm ngọt ngào tuổi ấu thơ, được cùng bạn bè tụm năm tụm bảy ra đồng, mang theo dăm củ khoai lang, rồi lội mương kiếm thêm vài con cua, con ốc… bỏ vào đám lửa rơm để nướng. Khoai lang thì củ chín, củ sống, còn ốc và cua thì dính đầy bụi tro, ấy thế mà đứa nào đứa nấy đều ăn một cách ngon lành… Cái thời thiếu thốn đủ thứ ấy, thế mà vui!